Het is 5 juni 1958. In hotel Van der Scheer wordt de korfbalvereniging It Fean opgericht. It Fean is echter niet de eerste korfbalvereniging in Surhuisterveen. Er is It Fean nog een vereniging voorgegaan. In de officiële mededelingen van de Friese Korfbal Bond (FKB) begint de ‘oude’ club in Surhuisterveen in 1934. In het jaarverslag van de competitie in 1934 wordt melding gemaakt van de nieuw toegetreden vereniging Sparta uit Surhuisterveen. Opvallend is dat de naam van Sparta later in de (officiële) stukken niet terugkeert, maar dat er dan alleen van Surhuisterveen gesproken wordt. Waarschijnlijk stuitte de naam Sparta op bezwaren omdat meerdere clubs deze naam voerden, waarna voor Surhuisterveen gekozen is. Het eerste team van Sparta/Surhuisterveen werd in 1937 kampioen in de tweede klasse van de FKB. Het is het enige behaalde kampioenschap. In de jaren 1936-1937 en daarna speelde de vereniging met twee twaalftallen. In de officiële mededelingen van 1934 tot en met 1944 wordt de vereniging Surhuisterveen veelvuldig genoemd. Dit gaat dan over boetes, deelname aan seriewedstrijden of een reisschema met de bus naar de jaarvergadering FKB. Van de periode 1945-1948 zijn geen stukken beschikbaar. De vereniging is in het voorjaar van 1951 ter ziele gegaan. In de stukken staat dat het met de vereniging de verkeerde kant opging. Er zijn geen gegevens van het bestuur in de adreslijst. De vereniging was ingedeeld in de derde klasse met een vraagteken, maar later is het team uit de competitie gehaald en zijn er boetes opgelegd voor het niet insturen van gegevens van ledenlijsten.
De oprichting van It Fean
Zoals gezegd is It Fean opgericht op 5 juni 1958. Initiatiefnemer en eerste voorlopige voorzitter van de It Fean is Tjeerd Nijboer (meester Nijboer). Hij heet op de oprichtingsvergadering zeven dames en twaalf heren welkom. De naam It Fean wordt bedacht. Afgesproken wordt dat het tenue zou bestaan uit een rood shirt met een witte V-hals, gecombineerd met een witte broek of rok. Van dit tenue wordt tot 1980 gebruik gemaakt. Het eerste voltallige bestuur bestond toen verder uit E. Huts (secretaris), W. Wouda-Land (penningmeester), H.T. de Vries en R. de Haas. Dit bestuur gaat bijzonder actief te werk. Het organiseert van alles om leden te werven en deze te behouden: knobbelritten, puzzeltochten, bingo- en spelavonden, oefenwedstrijden, deelnemen aan toernooien. Na het eerste jaar (It Fean speelt dan nog niet in competitieverband) heeft It Fean een ledental van 23 senioren en 32 jeugdleden. Er zijn zelfs 35 donateurs. Voorzitter Nijboer en zijn vrouw bevinden zich in een uitzonderlijke situatie. Hij en zijn vrouw spelen op dat moment beiden ook nog voor VKC uit Siegerswoude. In 1959 is het nog zo dat de competities van de KNKB (het tegenwoordige KNKV) en de FKB (de afdeling) niet synchroon lopen. De KNKB kent een zogenaamde wintercompetitie en de FKB een zomercompetitie. Nu had het bestuur aan de FKB voor de heer en mevrouw Nijboer dispensatie gevraagd om ’s zomers voor It Fean te mogen spelen en ‘s winters voor VKC. Naar huidige begrippen werd een bijzonder lage contributie vastgesteld. De senioren betaalden fl. 1,25 per maand en de aspiranten slechts fl. 0,50. Mochten er meer kinderen uit één gezin lid zijn of worden dan hoefden die maar een kwartje te betalen. Dienstplichtigen zijn vrij van contributie. Het is verbazingwekkend hoe weinig geld er in 1959 in de vereniging omging, want uit het eerste jaarverslag is op te maken dat de inkomsten fl. 427,90 bedroegen en de uitgaven fl. 204,54; gymnastiekzaal en veldhuur inbegrepen. Het grootste probleem in die tijd is het verkrijgen van een veld. Vandaar dat de eerste wedstrijden niet in competitieverband worden gespeeld, maar op series (toernooien) van De Pein in Opeinde of vriendschappelijk tegen NKC uit Noordwijk. Gespeeld en getraind wordt aanvankelijk op het vloeiveld aan de Grietmanstraat en achter het oude gymnastieklokaal aan de Jan Binneslaan. Hier werden waarschijnlijk ook de eerste competitiewedstrijden gespeeld. Via de vereniging sportbelang krijgt It Fean de beschikking over een voetbalveld op het oude sportveldencomplex aan De Lauwers, waar ook op gekorfbald mag worden. In het contract moet worden opgenomen dat er alleen gekorfbald mag worden als er niet gevoetbald wordt. Dat It Fean iets kan organiseren blijkt al meteen in de beginjaren. Op 14 juni 1959 wordt het Albert Wubstoernooi georganiseerd. Een toernooi met deelname uit het gehele noorden. Er wordt gespeeld op het voetbalveld en hotel Van der Scheer wordt gebruikt als thuisbasis.
De jaren ’60
In 1960 krijgt It Fean een nieuwe voorzitter. Tjeerd Nijboer vertrekt en wordt opgevolgd door Jan Boerstra. Dan komt ook Durk Bouma al in het bestuur. Durk Bouma is het enige lid die vanaf de oprichting in 1958 tot zijn overlijden bij It Fean betrokken is geweest. Op 17 oktober 2008 is Durk Bouma overleden.
De eerste paar jaren wordt er zowel op zondag als op zaterdag gespeeld. In 1960 wordt besloten om op zaterdag te gaan spelen. Dit om iedereen de mogelijkheid te geven om de korfbalsport te kunnen uitoefenen. In het jaar 1963 wordt It Fean beloond voor z’n inzet voor ledenwerving en mag de J.H. Rogge Propagandabokaal in ontvangst nemen. De korfbalvereniging schrijft in dat seizoen 57 leden bij. In 1964 wordt H. Sikkema (meester Sikkema) voorzitter. Onder zijn leiding worden de eerste acties georganiseerd om financiële middelen voor de vereniging binnen te halen. In 1966 wordt voor het eerst deelgenomen aan de zaalcompetitie. Thuiswedstrijden werden aanvankelijk gespeeld in Leek en in Leeuwarden. In de Staatscourant van 15 juli 1969 worden de notulen van It Fean geplaatst en daarmee zijn de eerste notulen door het Rijk goedgekeurd. In datzelfde jaar wordt It Fean voor het eerst kampioen in de tweede klasse van de FKB.
De jaren ‘70
In 1972 rolt het eerste clubblad van de pers. De redactie (H. Stienstra, A. Wesselink en D. van der Heide) schrijven een prijsvraag uit voor de naam van het clubblad. Dit wordt: ‘Yn ’e Koer’, bedacht door mevrouw Vegter. De korfbalvereniging speelt haar wedstrijden tot dan toe op de sportvelden van De Lauwers. In 1972 gaat It Fean korfballen op sportpark ’t Ketting. Het nieuwe sportcomplex betekent een enorme vooruitgang en dankzij een grote verloting bouwen beide voetbalverenigingen en de korfbalclub bij de sportvelden een gezamenlijke kantine. Al spoedig blijkt dat het complex in alle opzichten te klein is. Vooral de voetbalvelden zijn overbelast, er is te weinig douche- en kleedruimte en ook blijkt dat de kantine niet aan de eisen voldoet. Inmiddels staat de kantine van voetbalvereniging Surhuisterveen op het voormalige trainingsveld van It Fean.
Van de kleedruimten heeft It Fean nog lange tijd gebruik mogen maken. De oude kantine is door vv It Fean ’58 overgenomen en uitgebreid. Vanaf 1973 kan er gespeeld worden in de Surventohal in Surhuisterveen. Opnieuw een enorme stimulans voor de club. De realisering van de Surventohal heeft een grote toename van het aantal jeugdleden tot gevolg. In 1975 treedt meester Sikkema terug als voorzitter. Klaas Brouwer, vanaf 1971 reeds secretaris, wordt zijn opvolger. In 1976 verovert It Fean voor het eerst het kampioenschap in de eerste klasse van de afdeling Friesland. Hierdoor promoveert It Fean naar de derde klasse van het KNKV. In de zaal gaat het moeizamer. De sportvelden, de sporthal en de dubbele competitie (veld en zaal) en betaalde trainers zijn tegelijk de oorzaak dat de vereniging financieel erg zwaar wordt belast. Tot dan toe heeft de penningmeester met de steun van de verloting, de H&I-bijdrage en de gemeentelijke subsidie echter de eindjes aan elkaar weten te knopen. In 1977 krijgt It Fean een eigen sponsor in de persoon van de heer A. Tromp, van het EDS-tankstation en autoshop. De sponsoring begint dan met het aanbieden van trainingspakken en tassen met daarop reclame. Een paar jaar later krijgt iedereen een trainingsshirt met reclame en als klap op de vuurpijl steekt de heer Tromp de gehele vereniging aan het begin van het seizoen 1980-1981 in een compleet nieuw tenue. De trainingsmogelijkheden van It Fean worden nog meer verbeterd doordat It Fean in 1978 de beschikking krijgt over een nieuwe veldverlichting. In 1979 promoveert It Fean vanuit de derde klasse naar de tweede klasse.
De jaren ‘80
Aan het begin van het zaalseizoen van 1979-1980 start het Achtkarspelentoernooi. Diverse verenigingen uit de gemeente komen tegen elkaar uit. Het toernooi wordt jaarlijks door It Fean georganiseerd. In 1980 wordt It Fean in de zaal opnieuw kampioen en promotie naar de eerste klasse-afdeling volgt. In 1981 volgt opnieuw promotie naar de derde klasse van het KNKV. De finale om het Friese afdelingskampioenschap tegen DOW uit Oostermeer wordt dat jaar verloren. Als It Fean in 1983 25 jaar bestaat, promoveert het eerste team naar de tweede klasse van de KNKV. Het is een schitterend jubileumgeschenk. De vereniging bloeit als nooit tevoren en heeft een ledental van 160. Gedurende het jubileum is de organisatie van het Nederlands afdelingskampioenschap een hoogtepunt. TFS uit Drachtstercompagnie verovert bovendien de titel en dus is er een mooi Fries succes. Tijdens de receptie van het jubileum worden de heren D. Bouma en A. Tromp (de sponsor), benoemd tot ereleden van de vereniging. In januari 1984 wordt op een buitengewone ledenvergadering besloten om over te gaan tot de bouw van een eigen kantine. De opening van de kantine vindt plaats op 25 augustus 1984. De heer Tromp onthult de naam ‘De Ynrinner’. Alle leden hadden de gelegenheid gehad om een naam te bedenken en in te leveren. Er werden 27 namen ingeleverd en na stemming onder de bestuursleden scoorde De Ynrinner (bedacht door Marjan Brouwer) het hoogst. De vereniging is erg gelukkig met haar eigen honk. Het eerste team behaalt dat jaar ook het zaalkampioenschap in de derde klasse. In het seizoen 1986-1987 is een kampeerweekend in Wageningen georganiseerd, met een toernooi op pinkstermaandag. De deelnemers die nu nog lid zijn van It Fean, kijken nog steeds met veel plezierige herinneringen terug op deze trip. Ook het clublied werd daar ‘geboren’. In 1988 worden de junioren van It Fean Fries kampioen op het veld. Daarnaast spelen ze in Nijeveen om de nationale titel. Het wordt een toernooi dat vele toenmalige junioren nog helder voor de geest staat. Dit is opnieuw een jubileumgeschenk voor de dan dertigjarige club. Eind jaren ‘80 schommelt It Fean steeds tussen de tweede klasse en derde klasse van het KNKV. Enkele kampioenschappen, maar ook degradaties volgen elkaar op.
De jaren ‘90
Klaas Brouwer stopt in 1990 als voorzitter en hij wordt opgevolgd door Ton Oosterbaan. It Fean kent een lastige periode. Zoals alle verenigingen zijn er bloeiende tijden maar ook tijden van zorgen. De korfbalvereniging kampt met een fors dalend aantal leden en het ledental komt beneden de honderd uit. Ook de prestaties gaan achteruit.
Begin jaren ‘90 speelt It Fean steeds in de eerste klasseafdeling. In 1990 wordt tijdens het Pinksterkampeerweekend deelgenomen aan een toernooi in Wierden. De afgelopen jaren was It Fean telkens in Wageningen aanwezig. In het seizoen 1991-1992 wordt landelijk besloten om het drievakkenkorfbal af te schaffen en op het veld net als in de zaal in twee vakken te gaan korfballen. In 1994 wordt Henk de Vries de nieuwe voorzitter. Het duurt tot het seizoen 1996/1997 voordat er weer successen in het veld komen. In de zaal wordt er gepromoveerd. Een groot succes is de Friese titel die wordt behaald. In een bloedstollende wedstrijd wordt met 18-17 gewonnen van TDK uit Deinum. Emoties komen los na het laatste fluitsignaal. Deelname aan het Nederlands kampioenschap in Den Haag staat op het programma. Op een haar na wordt de strijd om de derde en vierde plaats gemist. In 1998 viert de vereniging haar veertigjarig bestaan. Hoogtepunt tijdens dit jubileumjaar is de uitbreiding van het eigen onderkomen met twee kleedkamers. De opening van de kleedkamers werd verricht door mevrouw H. Postma-Veenstra, wethouder van de gemeente Achtkarspelen. Tot dan toe gebruikte It Fean het kleedhokken van de voetbalvereniging Surhuisterveen. Topact tijdens de festiviteiten is de interland Friesland-Nederland (t/m 23 jaar). Topspelers van nu, zoals Leon Simons en Mady Tims van PKC, zijn daar van de partij.
De jaren 2000
Na het veertigjarige bestaan ontstaan er nieuwe tradities. Op de seizoenafsluiting wordt ieder jaar met groot enthousiasme een zeskamp georganiseerd voor leden, vrienden en vriendinnen. Een andere blijvende activiteit is het jaarlijkse ‘tienen’. Tienen is twee korven tegen over elkaar op zeven meter en doelpunten scoren. Met teams van twee wordt over en weer op elkaars korven geschoten. Uiteindelijk wint het beste duo een taart. Niet te vergeten is er aansluitend de barbecue. Ieder jaar wordt deze druk bezocht door onze jonge en oudere leden, vele ouders en oud-leden. Tot in de kleine uurtjes blijft het gezellig. De jaren 2000 worden afgewisseld door hoogtepunten en dieptepunten. Op sportief vlak komt It Fean afwisselend uit in de derde klasse en de vierde klasse. Diepe indruk maken het op veel te jonge leeftijd overlijden van onze leden en oud eerste teamspelers Lammert van der Veen en Jantien Helder. Bij zulke gebeurtenissen valt iedere sportprestatie in het niet. In 2004 wordt Durk Bouma op 73-jarige leeftijd door burgemeester Lyklema van Achtkarspelen onderscheiden met een lintje en benoemd tot Lid in de Orde van Oranje Nassau voor zijn verdiensten vanaf de oprichting voor de korfbalvereniging. In 2008 bestaat het vlaggenschip van It Fean uit zeer jonge en talentvolle spelers. Alle spelers zijn ook betrokken bij een jeugdploeg als coach en/of trainer. Dit is belangrijk, want door goede en gedegen begeleiding kan de jongste jeugd goed korfbal leren spelen. It Fean is een gezonde, actieve en bruisende vereniging.
Vanaf 2010
De vereniging gaat met z’n tijd mee; de website is het communicatiemedium van de vereniging geworden; prachtig dat we leden hebben die dit voor elkaar kunnen boksen.
Met trainer Alex Dees weten we in de zaal weer naar de 3e klasse te promoveren; in de jaren daarop, met Alex en daarna met Henk Berkenbosch aan het roer weten we ons net te handhaven.
Elk jaar worden er weer nieuwe speler ingepast in de selectie. Het ledental schommelt tussen de 135 en 150 leden; met 4 senioren teams en 10 á 12 jeugdteams. Het is niet altijd mogelijk om in elke jeugdcategorie teams op de been te brengen; een ad hoc samenwerking met OKO brengt een paar jaar een B- en daarna een A-team op de been.
Financieel blijven we gezond; de sponsorcontracten zijn goed op orde en er is weinig verloop; en de jaarlijkse rollade actie vult de kas fors aan.
De bouwcommissie blijft onze accommodatie onderhouden en verfraaien; het nieuwe ballenhok werkt handig, en creëert ruimte om de opslag van de kantine overzichtelijker en makkelijker te maken. We kleuren onze kleding om; de besmettelijke witte rok/broek wordt ingeruild voor een stoere zwarte. De shirts en de broeken en rokken worden uitgevoerd met ons eigen logo; in 3 jaar wordt de gehele vereniging in het nieuw gestoken; we staan er goed op!
In juni 2013 moeten we een degradatiewedstrijd spelen tegen Harkema op het veld van DTS; de verliezer daalt af naar de 4e klasse. In een gelijkopgaande wedstrijd hebben wij lang het beste van het spel maar weten niet een gat groter dan 1 doelpunt te creëren. En als je zelf niet uitloopt; inderdaad dan scoort de tegenstander; een klein kwartier voor het einde komt Harkema 2 doelpunten voor; het zal toch niet?
Dan wordt het reuze spannend; met ballen van Harkema die in de korf zijn maar toch niet erdoor. Het vertrouwen in een goede afloop wordt mager. In de laatste 5 minuten gebeurt het; doelpunten van Jannie en Manon brengen de stand op 12-12. Een verlenging lijkt er aan te komen. Maar…………………., in de aller-aller-allerlaatste minuut van de wedstrijd heeft Jacob het vertrouwen en scoort van afstand. It Fean wint en Harkema degradeert. Wij de vreugde en Harkema zit als dode vogeltjes op het veld. Volgend seizoen spelen we weer in de 3e klasse.
Juni 2013 vindt op ons veld de SamenLoop voor Hoop plaats; een mooi en succesvol initiatief. Maar; net die dag regent het de hele dag door; het veld is een modderpoel geworden. Dit wordt wel weer opgeknapt; maar hoe met de najaarscompetitie? Een telefoontje naar Boelenslaan brengt uitkomst; met veel goede wil wordt er ruimte gemaakt voor de senioren en oudere jeugd; de jongere jeugd gaat spelen bij het zwembad. Hartverwarmend wat sportvrienden voor ons willen doen. Deze periode in Boelenslaan kijken we met plezier op terug.
Een teken des tijds is dat de vereniging er telkens meer taken bij krijgt, vanuit het KNKV en vanuit de gemeente; zelf maaien is een onderwerp van gesprek en de verantwoordelijkheid voor de accommodatie staat ook ter discussie. In het voorjaar van 2014 worden we opgeschrikt door de ramp in Twijzel; bij het jaarlijkse schoolkorfbaltoernooi zakt een dugout in en komt Yrsa de Bruin uit ons dorp om het leven. Om koud van te worden.
Trainer Gerjan Gorter heeft een duidelijk spel voor ogen; de spelers vooral inzetten op hun sterke punten. Zijn gedachte werkt; in 2013-2014 promoveren we op het veld naar de 2e klasse door een promotiewedstrijd tegen EKC op het veld van SCO overtuigend te winnen, en de winter daarop promoveren we in de zaal. In de laatste wedstrijd geven we het kampioenschap uit handen, maar in de beslissingswedstrijd wordt Harich met 18-9 verpletterd. Poeh.
Vanaf seizoen 2015/2016 wordt Christiaan Schaafsma onze trainer. Hij begint met de lastige taak het gat van een aantal vertrekkende spelers op te vangen.